TÜRK ve MOĞOL KAVRAMLARI ÜZERİNE
Kısaca 11 başlıkta Türk-Moğol kavramlarının birbirinden ayrılmaya çalışılsa da aslında ne kadar iç içe geçmiş olduklarını anlamaya çalışalım.
1-Cengiz Han, Türk kökenli ve soylu Börü Tegin neslindendir. Börçiğin (Börü Tegin) Boyunun lideri Yesügey Bagatur'du. Kahraman bir savaşçı olması sebebiyle halkı ona ''Bahadır'' derdi. Öldürdüğü en yürekli düşmanının adını kendi oğluna verdi, "Temuçin". Böylece dünyanın bu güne kadar görmüş olduğu en büyük Türk-Moğol İmparatorluğunun kurucusu Cengiz Han, tarih sahnesine çıkmış oldu. Bu devletin yüzölçümü günümüz Rusya'sından 2,5 kat, ABD'den ise 4 kat büyüktü...
Cengiz Han Türk'tür.
Çinli elçiler ve Moğol komutanı Mukali'nin aktardığı bilgilerden Cengiz Han'ın kendisini ''Türk'' tanıttığını biliyoruz.[3]
Genetik araştırmalarda Moğolların boylarında ve eski Moğollarda C Haplogrup çıkar. Bu zamana kadar Cengiz Han'ın da C Haplogrup türevinden geldiği söylenirdi ama son yayınlanan NCBI (National Center for Biotechnology Information) genetik makalesinde Cengiz Han'ın Y-DNA Haplogrup R1b den geldiği duyuruldu. Eski Hun ve Ortaçağ Türk modellerinde ise Y-DNA Haplogruplar arasında R1b zengindir.[6]
Cengiz Han boyunun ismi Börçigin (Börü Tegin) dir. Bu kelimenin kökeni Türkçedir. (Herhalde buna kaynak gerekmez).
Cengiz Han'ın ataları dahi Türkçe isimli kabile kurup ve Y-DNA olarak ta Moğol ile alakası olmayan Türklerde bolca çıkan Y-DNA Haplogruptan olması onu yeterli şekilde Türk yapsa da daha da önemlisi bu boyların kültür, töre, dil ve gelenekleri itibarıyla tamamen Türk kültür kökenli oldukları görülür.
Şimdi İmparatorluğun ismine Moğol imparatorluğu diyenlere ise şunu diyebiliriz. Moğol imparatorluğu diye bir kelime kaynaklarda hiç bir zaman geçmemiştir. Babür gibi bir Türk imparatorluğuna da Mughal yani Moğol ismi verilmesi de art niyetli bir ''ingiliz'' projesinden başka bir şey değildir.
Marco Polo'nun yazdığı eserde (Seyahatname, Dünyanın Tasviri) Tatar İmparatorluğu olarak geçer. Tatar (Tatar Halkı ) ismi Avrupa'da Türk Moğol ortak ismi olarak geçmiştir ancak bazı tarihçiler bunu çarptırarak Tatar'a ''eski Moğol Kabilesinin ismi olarak kullanıldı'' der. Amaç ''Türk'' dememektir. Oysa ki Türk kaynaklarında ilk defa 6/7.yüzyıllarda Orhun Yazıtları'nda Türk boy ismi olarak geçmektedir (Dokuz Tatar,Otuz Tatar gibi).
''Şimdi Tatar ismi eski Moğol boyunun gerçekten de ismidir. Cengiz Han buradan gelir, imparatorluğun ismini Marco Polo bundan koymuştu'' diye çarpıtılmış savlar ileri sürenler çoktur.
Batılı Tarihçiler (Hint-Avrupa tarihçileri) Tatar ismini tüm Türk-Moğol herkes için kullanmıştır. Osmanlı bazı Avrupa kaynaklarında Tatar imparatorluğu diye geçer; hal böyle olunca şimdi Osmanlı'ya Moğol mu demek lazım gelir?!? Kıpçak Türkleri de bu kaynaklarda Tatar diye geçmiştir şimdi onlar da mı Moğol du ?!? Tabii ki değil! Genetik olarak NCBI (National Center for Biotechnology Information) sayesinde Moğol Haplogrup olmadığını da öğrendik. Marco Polo sayesinde ise bu imparatorluğun Türk Moğol birliğinin/kardeşliğinin devleti olduğunu öğrendik.
Son olarak bazılarına ait olan ''Cengiz Han Moğol isimli halkı kurdu, Cengiz Han Moğol siyasi ismini ortaya çıkardı'' gibi bir sözlü yanlış var. Mengwu (蒙兀) isimli küçük bir kavim Cengiz Han öncesi çok eskiden Çin kaynaklarında (Tang hanedanın yazıtlarında) geçer; ancak bu kabile isminin ''Moğol -ing. Mongol'' ismi ile ilgisi
yoktur.
2- ''Moğol'' ''ing. Mongol'' kelimesi tarih literatüründe Cengiz Han'ın yarattığı siyasi birliğin adı olarak kullanılır ve modern Moğol kavramıyla ilgisi yoktur. Moğol Siyasi Birliği, çoğunluğu Türk boylarından olan 12 boydan oluşuyordu. Bu boylardan 9’u Türk diğer 3 boy ise Proto Moğol diye nitelendirilen Shih-wei boyları idi. Söz konusu Shih-wei boyları ise aşırı derecede Türklerle karışmış, Türk kültür, töre ve dilinin güçlü etkisi altında idiler. Tarihte adı geçen bu üç boya ''Moğol'' değil, Shih-wei boyları denirdi.
3- Cengiz Han'ın ordusunun 9/10'u Türklerden oluşmaktaydı.
4- Ayrıca devlet katiplerinin (bitigçiler) tamamı Uygur Türklerinden idi.
5- Cengiz Han'ın kurduğu hakanlık birden bire ortaya çıkmamıştı; idari, siyasi, askeri ve kültürel yapısı da Uygurlar, Göktürklere, Hunlara hatta Proto Türk boylarından oluşan Chou (Zhou) hanedanına ( MÖ 1500'ler) dayanıyordu.
6- Aslında Moğolistan vatandaşı olan şu anki Moğolların adı da Moğol değil, Halha (Khalkha)’dır.
7- Ayrıca dünyadaki hiçbir çağdaş Moğol dil grubunun adı ''Moğolca'' değil ve her birinin farklı bir adı vardır (Halhaca - Halha Moğolcası; Buryatça; Oyratça vb...)
8- Maalesef Halhalar (Khalkhalar) ve onların akraba dildaşlarının, çağdaş dünyada ''Moğol-ing. Mongol) olarak adlandırılmaları sömürgeci Rusya (ve İngiltere) tarafından gerçekleşmiştir. Yani Ruslar, Türklerin geniş tarihini daha küçük göstermek ve aynı zamanda uydurma (Moğol - ing. Mongol) adını çağdaş Halhalar (Khalhalar) adına çevirmek için bu algı ismini kullanmışlardır.
9- Türk tarihinin önemli bir kısmını Cengiz kaynaklı Türk Devletleri oluşturmaktadır. Örneğin; Çağatay Hanlığı, Altın Orda, İlhanlılar, Kubilay Hanlığı, Toğa-Timurlular İncuiler, Celayirîler, Nogay Orda, Şibanî / Özbek Hanlığı, Kazan Hanlığı, Kırım Giray Hanlığı, Astrahan Hanlığı, Kasım Hanlığı, Kazak Hanlığı, Buhara Hanlığı, Hive Hanlığı, Hokand Hanlığı, Kongrat Hanlığı, Mangıt Hanlığı, İnak Hanlığı vb. gibi...
10- Moğol sözcüğü ve kavramı tarihte Türk kavramının bir alt kümesi olmuştur. (Bakınız Reşidü’d-Din'in - Câmi'u't-tevârîh ve Ebu’l-Gazi Bahadır Han'ın Şecere-i Terakime ve Şecere-i Türk adlı eserleri). Unutmayalım ki Ebu’l-Gazi Bahadır Han'ın kendisi de Cengiz Han soyundandı.
11- Kökleri Çengiz Han'a dayanan devletlerin tüm tarihi metinlerinde Cengiz Han ve kendilerinin Türk olduğu üzerine basa basa vurgu yapmaktadırlar.
Kaynaklar
Antropolog Dr. Babek Cavanşir...
Sözcü. Sözcü. Alındığı Tarih: 13 Eylül 2023. Alındığı Yer: Sözcü Gazetesi | Arşiv Bağlantısı
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5023095/ - Molecular Genealogy of a Mongol Queen’s Family and Her Possible Kinship with Genghis Khan.
Earsiv. Çinli Elçiye Göre Cengiz Han. Alındığı Tarih: 13 Eylül 2023. Alındığı Yer: Earsiv | Arşiv Bağlantısı
Biyologlar. Orta Asya’nın Genetik Yapısı. Alındığı Tarih: 13 Eylül 2023. Alındığı Yer: Biyologlar | Arşiv Bağlantısı
G. Lkhagvasuren, et al. (2016). Molecular Genealogy Of A Mongol Queen’s Family And Her Possible Kinship With Genghis Khan. PLoS ONE. doi: 10.1371/journal.pone.0161622. | Arşiv Bağlantısı
https://dosya.kmu.edu.tr/sbe/userfiles/file/tezler/Tarih/MogolValiveNoyanları(1206-1259YıllarArası).pdf - MOĞOL VALİ VE NOYANLARI
https://arkeofili.com/cengiz-hani-bu-kadar-basarili-kilan-sey-neydi/
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/378472 - GÖKTÜRK DÖNEMİ TÜRK MOĞOL BOY İLİŞKİLERİ (542-745) Ahmet TAŞAĞIL
Comments