OĞUZ KURGANI-UKRAYNA (OGHUZ KURGAN-UKRAINE)
Güncelleme tarihi: 12 Nis 2023
UKRAYNA' DA BİR OĞUZ KURGANI
Atalarımızın mezarları; Anadolu, diğer ata ve Türk yurtlarında olduğu gibi aynı zamanda Kırım ve Ukrayna’dadır.
Oguz (Oğuz) Kurganı. İskit Devri. İskit savaşçısı giyimi. MÖ 5-4. Yüzyıl. Kaynak; Ellen D. Reeder (Editör) Scythian Gold,New York, 1999; Victor Nikolaenko.
Oğuz Kurgan - Kurgan Oguz- Ukrayna, Kherson (Herson), Nizhneroyegoz Bölgesi Nizhnye Serogozy Köyü yakınları...
Oğuz, MÖ 5-4. yy'a ait bir İskit Kurganı yani höyüğüdür.
Binlerce yıllık eski Türk kültüründe Kurganlar, boy, budun ya da devlette söz sahibi ya da kutlu sayılan önemli kişilerin mezarlarıdır. Kurganlara Büyük Avrasya Coğrafyası'nda özellikle Orta Asya, Mezopotamya, Anadolu, Sibirya, Doğu Karadeniz, Doğu Avrupa coğrafyalarında sıklıkla rastlanmaktadır. ''Kurgan'' kelimesi Türk Dili lehçelerindeki ''Korumak'' fiilinden türemiş olup ''Korıgan'' olarak ta söylenir. ''Korunaklı yer, mezar'' anlamında kullanılır. Yapılan arkeolojik kazılarda ''Kurgan'' ların spiral halkalar şeklinde tasarlandığı, merkezlerinde ahşap gömü odaları bulunduğu, bu odaların içlerinde de önemli kişilerin altın, gümüş, bronz ve çeşitli dokuma eşyalar ile birlikte gömülü oldukları tespit edilmiştir. Kurganlarda ayrıca Türk Kültürü'nün vaz geçilmez kült hayvanlarından olan ''At'' gömülerine de rastlanmıştır. Üzerleri toprak yığma yöntemiyle doldurulup yükseltilen Kurganlar piramidal bir görünüm oluşturmaktadırlar. Kültürümüzdeki ''Toprağı bol olsun'' dileği bu gelenekten gelir.
Kazılardan önce, Oğuz han-kraliyet kurganı-höyüğü, Ukrayna'nın ve muhtemelen Avrupa'nın en büyük kurganıydı. Yüksekliği 20 metreyi, çapı ise 300 metreyi aşmakta olup, büyük olsılıkla eski zamanlarda daha da yüksekti. 1891'den 1981'e kadar uzun bir dönem boyunca sürdürülen arkeolojik kazılar, paha biçilmez bilimsel bilgiler ortaya koydu... Kurganda, Oğuz'un bir hanlık-kraliyet kurganı olduğunu gösteren ve olağanüstü bir maden işçiliği ile yapılmış altın, gümüş, bronz mücevher ve değerli eşyalar bulunmuştu. Oğuz'dan çıkan bu değerlerin maddi karşılığı yok...1901-1902'de, ilk kazı sezonları sonrası, çevre köylere gerçek bir "altına hücum" baskını yaşanmıştı. Yüzlerce altın, gümüş ve bronzdan yapılmış arkeolojik bulguya güvenlik güçleri sayesinde büyük güçlükle el konuldu.
Bu değerli ve olağanüstü işçilik içeren eşyalardan bazı örnekler...(Museum of Historical Treasures of Ukraine, Kyiv - Ukrayna'nın Tarihsel Hazineleri Müzesi, Kiev)
Arkeolojik yöntemlerle Oğuz'un (kurganın) geçmişinin MÖ 4. yüzyılın ortalarına kadar uzandığı tespit edildi. Bu, İskit gücü ve refahının en yüksek dönemlerinden biri olan Han-Kral Ateas (Ataias) dönemiydi. Bazı arkeologlara göre, Oğuz'un merkez odasındaki gömü Ateas' a aittir.
O yıllarda İskit, Dünyanın ve Avrupa'nın en güçlü devletlerinden biri olarak kabul edilmişti. Fakat ne hikmetse bize tarih derslerinde bu konu okutulmadı.
İskit-Pers savaşındaki zaferden sonra, Darius I. Histaspa'nın 700.000 kişilik devasa ordusu Karadeniz bozkırlarına geri çekildiğinde, İskitler yenilmezliklerini bir kez daha kanıtladılar. Atinalı güç, er ya da geç, Avrupa hegemonyası için başka bir rakip olan Makedonya ile yüzleşmek zorunda kalıyordu.
MÖ 339' da Tuna kıyısındaki şiddetli savaşta, Kral II. Philip'in birlikleri - Büyük İskender'in babası - İskitleri yendi. Bu arada, Ateas savaşta 90 yaşında bir savaşçı olarak öldü. Sadece dokuz yıl sonra İskitler düşmanla birlikte gelişmeyi başardılar. MÖ 331'de Büyük İskender'in komutanı Zopirion (Zopyrion), İskit'i işgal etti. Olbia'nın günümüz Yunanistan coğrafyasına dönüş yolundaki başarısız kuşatmasından sonra, Zopirion'un kolordusu pusuya düşürüldü ve neredeyse tamamen yok edildi. Komutanın kendisi de onursuzca öldü.
Oğuz Kurganı, bölge geçmişinin belki de en çarpıcı tarihi yerlerinden biridir. Ve sadece Ukrayna ölçeğinde değil. Makedon Philip II ile İskit Ateas savaşı ve Zopyrion seferi, o yılların Avrupa tarihindeki belirleyici olaylardır.
Kurgan, aslına uygun bir restorasyon ve tanıtımla birçok turist ve tarih sever için bir hac yeri olabilir. Bu arada, dördüncü yüzyılın İskit han-kraliyet kurganları, İskit'in en önemli bölgelerini birbirine bağlayan antik yol boyunca Ordzhonikidze' den Kerç'e kadar Dnepropetrovsk (Dnipro), Kherson (Herson) ve Kırım bölgeleri boyunca bir kuşak halinde uzanıyor. Bu rota çok değerli olup ''İskit Altın Tur'' olarak ta adlandırılabilir, neden olmasın...
Umarım günümüzdeki yıkım savaşı aklı-selim ile sonlandırılır ve coğrafyanın kadim tarih ve kültürü insanları ayırmak yerine birbirine bağlayan çalışma ve işbirliklerine sahne olur.
Kaynaklar :
Comments