İSKİT VAZOSU-CHERTOMLYK KURGANI
Güncelleme tarihi: 23 Tem
Yukarıdaki harita İskit Türk kültürünün ''Atalar Kültü'' ne ait olan ata mezarları, kurgan bölgelerini işaret eden Ukrayna-Kafkasya-Kazakistan-Deşti-Kıpçak ve Doğu Avrupa-Trakya coğrafyalarını gösterir.
Bu kurganlardan en önemlilerinden bir tanesi de 'Chertomlyk Kurganı'...
Hemen bütün İskit araştırmacılarının da kabul ettiği gibi bozkır topluluğu olarak bilinen kadim Türk kültürünün temsilcilerinden olan İskitler’ in en büyük özelliklerinden biri atın evcilleştirilmesi ve at binciliğinde çok hünerli olmalarıdır. Atın dünya kültürlerine kazandırılması İskitler gibi Türk kültürüne ait devlet ve topluluklar sayesinde olmuştur. At ile insanların bu birlikteliği aynı zamanda atın bir besin kaynağı olarak ta kullanılmasına yol açmış ve at sütü olarak bilinen ‘kımız’ içme geleneğini oluşturmuştur. Bunu daha kapsamlı bir makalede inceleyeceğiz.
Chertomlyk Kurganından çıkarılan, içinde içilen kımızların saklandığı ve yaklaşık 70 cm boyundaki gümüş vazo MÖ 4.yüzyıla tarihlenmekte ve Chertomlyk, Dnipropetrovsk Oblast, Ukrayna’da bulunmuş.
Chertomlyk Kurganı'nda bulunan bu olağan üstü İskit gümüş vazo/amfora Ukrayna'nın Nikopol kenti yakınlarında yer alan dikkat çekici bir arkeolojik buluş. MÖ 4. yüzyıla dayanan bu etkileyici vazo/amfora, 20 metre yükseklikte ve 60 metre çapındaki bir kurganda, 150 metreye kadar uzanan ek odaların içinde keşfedildi.
Gümüş vazo üzerindeki tasvirlerde atların nasıl süslendiği ve koşum takımlarındaki incelik göze çarpıyor; at ile insan tasvirleri çok çarpıcı ve inanılmaz bir gümüş işçiliği içeriyor.
Ayrıca kadim Türk Mitolojisinin önemli unsurlarından Ejderhalar (Evren'i simgeler), aslan bedenli kanatlı, kartal başlı grifon şeklindeki mitolojik figürler ve Kanatlı At (Tulpar, Gök Boz At ve Ak Boz At), vazonun iki yanındaki aslan başı kabartmaları ile birlikte vazoyu süslemekte. Bu figürlere Hayat Ağacı ve Hüma (Umay) Kuşlarını da eklemek mümkün. Bütün bu tasvirler İslamiyet öncesi kadim Türk devlet ve topluluklarının gelişmiş maden işçiliği, mitolojik inanç sistemleri ve ''Antik Türk Kültürü'' hakkında çok etkileyici bilgiler vermekte...
Bu tasvirlerin bir kısmı atların eğitilmesi üzerine yapılan kurgulardan oluşuyor.
Chertomlyk Kurganı'nın 90 yaşında Makedon II. Philip'e karşı savaşan ve savaşta ölen İskit kralı Ateas'ın kurganı olma ihtimali yüksek. Savaşın sonucuyla ilgili çelişkili bilgiler olsa da, bazı araştırmacılar Büyük İskender'in babası olan II. Philip'in bacağından yaralandığını ve yenilgi sonrası geri çekildiğini öne sürüyor.
Güncel tarafsız bilimsel araştırma ve arkeolojik buluşlar, bu kurganlardan çıkan ve çıkarılacak olan Türk-İskit eserlerinin yorumlanmasını ve kadim Türk kültürünün hak ettiği değeri bulmasını sağlayacak.
Kaynak :
A.N. SHCHEGLOV, A Fourth Century B.C. Royal Kurgan in the Crimea, Senior Research Assistant, Leningrad Division of the Institute Archaeology SSSR Academy and Sciences, et al (The Metropolitan Museums of Art, 1991, Journal 26)
Comments